ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΙΑ

Η σωστή λίπανση & το κλάδεμα της ελιάς

Η ελιά όπως κάθε φυτό χρειάζεται λίπανση κάθε χρόνο. Η ποσότητα λιπάσματος, ο τύπος λιπάσματος και ο χρόνος εφαρμογής καθορίζονται μετά από μελέτη πάρα πολλών παραγόντων (καλλιεργητικοί, οικονομικοί, ψυχολογικοί κ.λπ.).

Γενικά η ελιά απαιτεί κυρίως τα πιο κάτω λιπαντικά στοιχεία:

ΑΖΩΤΟ (Ν): Το στοιχείο που χρειάζεται σε μεγάλες ποσότητες και κάθε χρόνο. Η ελιά αντιδρά σχεδόν πάντα θετικά στη σωστή και επαρκή λίπανση με άζωτο. Είναι ίσως το στοιχείο με τη μεγαλύτερη ποσοτικά έλλειψη στην καλλιέργεια της ελιάς.

Επίδραση ααζώτου: Ευνοεί τη βλάστηση, την καρπόδεση, την ανάπτυξη του καρπού και γενικά την εν γένει ανάπτυξη του φυτού. Το άζωτο (Ν) ως στοιχείο κυκλοφορεί σε πολλές μορφές.

Παράδειγμα λιπασμάτων: Θειική αμμωνία (21% Ν), νιτρική αμμωνία (34% Ν), ουρία (46% Ν) κ.α.

Ποσότητα αζώτου: Από βιβλιογραφική ανασκόπηση φαίνεται ότι για τις συνθήκες της Κρήτης χορήγηση 800 γρ - 1000 γρ καθαρού αζώτου / δέντρο / έτος (πρδ. 4,5 κιλά θειική αμμωνία ή 3 κιλά νιτρική ή 2 κιλά ουρία) είναι αρκετή αν και στην πράξη χορήγηση μεγαλύτερων από τις παραπάνω ποσότητες είχαν ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.

ΦΩΣΦΟΡΟΣ (Ρ): Η ελιά γενικά δεν καταναλώνει φώσφορο σε μεγάλες ποσότητες και δεν αντιδρά πάντα στην προσθήκη του στοιχείου αυτού. Στην Κρήτη παρατηρούνται πολύ σπάνια φαινόμενα έλλειψης φωσφόρου. Γενικά προσθήκη Ρ στην ελιά συνίσταται να γίνει μετά από ανάλυση εδάφους ή εναλλακτικά συστήνεται να προστίθεται με φειδώ (πρδ. 10-20 μονάδες Ρ2Ο5 ανά στρέμμα κάθε 3-4 έτη). Μην ξεχνάμε και το υψηλό κόστος αγοράς του.

ΚΑΛΙΟ (Κ): Παλαιότερα υπήρχε η άποψη ότι η ελιά δεν χρειάζεται να λιπαίνεται με κάλιο διότι 'το κάλιο το παράγει το έδαφος' . Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι το κάλιο είναι απαραίτητο κυρίως τις χρονιές όπου αναμένουμε παραγωγή (βεντέμα). Το κάλιο είναι σημαντικό στοιχείο για την ελαιογέννεση δηλαδή την επί τοις εκατό (%) περιεκτικότητα σε λάδι του ελαιοκάρπου. Επίσης το κάλιο καθιστά το φυτό πιο ανθεκτικό σε μυκητολογικές παθήσεις, την ξηρασία και τον παγετό. Κάθε 100 κιλά ελαιοκάρπου απομυζούν από το έδαφος περίπου 1000 γρ. καλίου (Κ2Ο). Το κάλιο πρέπει να προστίθεται σε ικανοποιητικές ποσότητες κάθε χρόνο το πολύ κάθε δύο χρόνια.

Ποσότητα καλίου: Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η ποσότητα του καλίου που μπορεί να προστεθεί ανά δέντρο τη χρονιά που αναμένουμε παραγωγή είναι από 500 γρ. - 1000 γρ. Κ2Ο/παραγωγικό δέντρο πρδ. 1- 2 κιλά θειικού καλίου (50% Κ2Ο) / δέντρο.

Προσοχή: Στους αρδευόμενους ελαιώνες μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάλιο και υπό μορφή νιτρικού (46% Κ2Ο) ή υδατοδιαλυτού θειικού καλίου (50% Κ2Ο) με υδρολίπανση, την περίοδο σκλήρυνσης του ενδοκαρπίου (κουκούτσι), περί τα τέλη Ιουλίου για τις συνθήκες της Κρήτης με ποσότητα 0,5-1,0 κιλό/δέντρο. Με την παραπάνω τεχνική επιτυγχάνεται τόσο βελτίωση της περιεκτικότητας του καρπού σε λάδι όσο και μείωση του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας.

ΒΟΡΙΟ (Β): Ιχνοστοιχείο ή αλλιώς μικροστοιχείο το οποίο έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια πολλά προβλήματα στην άνθηση, καρπόδεση και γενικά στη συνολική παραγωγή της ελιάς. Έλλειψη Βορίου (Β) παρατηρείται τόσο σε νεαρά όσο και σε αιωνόβια δέντρα. Πολλές χλωρώσεις (κιτρινίλες) που παρατηρούνται στα δέντρα σε κορυφαία φύλλα οφείλονται σε έλλειψη Βορίου (Β). Μεγάλη έλλειψη από το στοιχείο αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμα και ξήρανση μικρών ή και μεγαλύτερων κλάδων και να οδηγήσει σε πλήρη ακαρπία. Συνίσταται να προστίθεται είτε στη βασική λίπανση με μορφή βόρακα (250-500γρ. δέντρο), είτε ως συστατικό βασικής λίπανσης με περιεκτικότητα του λιπάσματος σε βόριο έως 0,6% Επίσης μπορεί να προστεθεί και με ψεκασμό την περίοδο της άνθησης - καρπόδεσης. Το στάδιο αυτό (άνθηση-καρπόδεση ) είναι το πιο κρίσιμο στάδιο κατανάλωσης βορίου.

Παρενιαυτοφορία

Είναι το φαινόμενο όπου ενώ το ελαιόδεντρο βρίσκεται σε πλήρη καρποφορία (βεντέμα) και παράγει ικανοποιητικά, την επόμενη χρονιά παρατηρείται απότομα πτώση της παραγωγής που δεν οφείλεται σε παθολογικά ή σε κλιματολογικά αίτια Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε μη ποτιστικούς ελαιώνες. Μείωση της έντασης του φαινόμενου της παρενιαυτοφορίας μπορεί να γίνει με κατάλληλες τεχνικές κλαδέματος και λίπανσης από τον παραγωγό. Συνοπτικά:

Α. Κλάδεμα: Τα ενήλικα δέντρα πρέπει κάθε χρόνο να κλαδεύονται μέτρια (καθάρισμα) γιατί:

• Το κλάδεμα ευνοεί την παραγωγή νέας καρποφόρας βλάστησης.
• Αφαιρούνται όλοι οι ξηροί και μη καρποφόροι βλαστοί που είναι αποτέλεσμα σκιάσεως.
• Περιορίζονται οι διαστάσεις του δέντρου και αυξάνεται ο φωτισμός.

Πρέπει να γίνεται αφαίρεση λαίμαργων βλαστών κυρίως από εσωτερικό της κόμης του δέντρου και ανανέωση στις παραγωγικές ποδιές περιφερειακά με αφαίρεση όλων των ξερών βλαστών.

Εποχή κλαδέματος: Αμέσως μετά τη συλλογή του ελαιοκάρπου και πριν την έναρξη έκπτυξης της νέας βλάστησης. Μην ξεχνάτε:

• Στις πυκνοφυτεμένες ελιές (λιγότερο από 7 x 7 ) δεν είναι λύση το αυστηρότερο κλάδεμα. Το μόνο που μπορεί να αυξήσει την παραγωγή στην περίπτωση αυτή είναι η εκρίζωση μερικών δέντρων.
• Το ξύλο είναι η μεγάλη "αποθήκη" της ελιάς. Πριν κλαδέψετε ξύλο να είστε σίγουροι ότι δεν μπορείτε να το αποφύγετε (πρδ. όπως στο κλάδεμα ανανέωσης).
• Μετά το κλάδεμα να γίνεται πάντα ένας ψεκασμός με χαλκούχο σκεύασμα. Έτσι δεν αυξάνεται η προσβολή από τους γνωστούς όγκους - καρκινώματα και προστατεύεται το δέντρο από πολλά άλλα προβλήματα.